|
In 2014 deed ik het al, zag ik hier op mijn blog. En nog steeds verveelt het me niet. Mijn rondje door de tuin. Iedere ochtend. Vogels voeren.   kletsen met de kikkers, luisteren naar de vogels, genieten. Ik noem het mijn zen momentje. Het duurt hooguit een half uurtje. Maar ik kan er de hele dag op teren.  Zo’n kleine tuin en toch zoveel te zien: van diertjes en (dauw)druppels tot spinnen, spinnenwebben  en spontane vegetatie.
Stel je voor dat je per ongeluk een bloem van €3.600,- afknipt! Ik moet er niet aan denken. Ik kan me ook moeilijk voorstellen dat er mensen zijn die $2.500,- voor één sneeuwklokje of €3.600,- voor één Hepatica plantje over hebben. Dat zijn toch bizarre bedragen?  In maart knip ik de oude Hapatica bladeren af zodat de bloemen beter zichtbaar zijn.  Voorzichtig, om geen bloemen of beestjes te beschadigen.  Deze felgroene rupsen vind ik vaak tussen de Hepatica. Ik denk dat het de rupsen zijn van het bont zandoogje maar ik weet het niet zeker.  Ik weet ook niet welke Hepatica soorten ik nu nog heb. Het voorjaar is altijd vol verrassingen.  Wat was dat ook al weer?  En waar is die gebleven? Als ik bedenk hoeveel planten in de loop der jaren gesneuveld zijn…  Om maar een paar te noemen: Anemonopsis macrophylla, Cimicifuga japonica ‘Cheju-do’, Helleborus sternii, Helleborus viridis, Kalmia latifolia, Meconopsis betonicifolia, Pteridium aquilinum, Tiarella cordifolia 'Ninja'. Tuinieren op droge zandgrond is voorwaar geen sinecure. Gelukkig waren het allemaal gewone planten. Geen exclusieve peperdure. Veel mensen hebben een hekel aan herfstbladeren.  Aan de boom vindt iedereen ze prachtig.   Hoe overtuig je iemand van de vele voordelen van dorre blaadjes? Je kunt wel vertellen dat de bladeren de bodem, de beestjes en de planten beschermen. Dat bladafval belangrijke voedingsstoffen bevat. Dat het bladerdek de grond vochtig houdt. Tegeltuiniers (maar ook sommige echte tuiniers) vinden dat niet van belang. Zuchtend en steunend zuigen, blazen en vegen zij hun straatje schoon. De mensen van Gewildgroei proberen onkruid geliefd te maken. De mensen van Rainproof willen regentonnen populair maken. Wie kan tegeltuiniers waardering voor afgevallen bladeren bijbrengen? Zou een sympathieke mascotte helpen? Bijvoorbeeld lieveheersbeestjes? De afgelopen maand wemelde het van de lieveheersbeestjes. Ze zaten overal: op de azaleas, op de Rhododendron 'Ramapo' op de Hepatica’s, op de Ophiopogon, op de Pachysandra, en op de varens.  Lieveheersbeestjes hebben geen eigen huisje. Deze nuttige beestjes overwinteren tussen de bladeren. Gooi je alle bladeren weg, dan zijn er volgend jaar minder lieveheersbeestjes. Of zouden mussen meer affiniteit opwekken? Iedereen houdt toch van mussen?  Mussen scharrelen graag tussen de afgevallen bladeren op zoek naar voedsel. Zij zullen ons dankbaar zijn als we niet te rigoureus opruimen.
Nu nog een aantrekkelijker woord bedenken voor bladafval. Het schijnt dat steeds meer tuinen volledig bestraat worden. Met als gevolg dat de steden warmer worden en dat het regenwater de grond niet in kan. De riolering raakt overbelast. Vogels, insecten en andere dieren kunnen geen voedsel of schuilplaats vinden. Op tv vroeg een stadsecoloog zich af waarom mensen kiezen voor een volledig verharde tuin. Zijn conclusie was dat de mensen wel een tuin willen maar geen onderhoud. Misschien kunnen tuinbloggers een steentje bijdragen in de strijd tegen de verstening. We kunnen de tegeltuin eigenaren vertellen welke planten weinig onderhoud vergen. Zodat ze een milieuvriendelijke onderhoudsvriendelijke tuin kunnen aanleggen.  Wintergroene bodembedekkers zoals Pachysandra  en Ophiopogon verlangen nauwelijks onderhoud en onderdrukken het onkruid. Bovendien kunnen dieren er makkelijk tussen schuilen en scharrelen.  Wintergroene varens zoals Polystichum polyblepharum zijn het hele jaar mooi en verlangen ook amper onderhoud.  En dan zijn er ook makkelijke wintergroene heesters zoals hulst of skimmia. Een tuin met uitsluitend wintergroene planten is nogal saai. Maar het is beslist beter dan een treurige tegeltuin. Welke tuinblogger volgt met meer suggesties voor een onderhoudsvriendelijke en milieuvriendelijke tuin? We kunnen ons samen verzetten tegen de steeds verdergaande verharding, net als 'Operatie Steenbreek’ en ‘Stop de verstening’. Tuinbloggers tegen treurige tegeltuintjes!  De dieren zullen ons dankbaar zijn.
Afgelopen dinsdag zag ik Equisetum groeien in de Hortus Botanicus in Amsterdam. Ik was er met mijn zus (Sylvia) en mijn tante (Roos). Sylvia zei: ‘Hé, die plant groeit ook in jouw tuin!’ Er waren daar wel meer planten die ook in één van onze tuinen groeiden. Maar de Equisetum trok de aandacht. Omdat hij er niet zo florissant uitzag.  Equisetum japonicum was één van de eerste planten in onze tuin. Ik kende holpijp uit boeken over Japanse tuinen. Er bestaan verschillende soorten equisetum, van de grote (Equisetum myriochaetum) tot de kleine (Equisetum scirpoides). Equisetum scirpoides heb ik ook heel even in de tuin gehad. Maar die had een onbedwingbare uitbreidingsdrang. Dus die heb ik vlug weer verwijderd.  Equisetum vermeerdert zich via sporen of via ondergrondse uitlopers.  En zoals veel planten met ondergrondse uitlopers, kan hij opduiken op plaatsen waar hij niet gewenst is. Equisetum japonicum is goed in toom te houden maar Equisetum arvense (heermoes) kan een ware plaag worden (zoals in de moestuin van tante Roos). Ik vond een Japans recept met heermoes, maar heb het niet geprobeerd.  De Japanse holpijp vergt niet veel onderhoud. Alleen af en toe bruine takjes of ongewenste of geknakte stengels verwijderen.  Wel eerst kijken of er geen leuke insecten op zitten.
Het wemelt van de kleine beestjes.   Sommige, zoals dit vliegje, heb ik nooit eerder gezien. Misschien is het een slakkendoder (Tetanocera elata). Dat zou nuttig zijn. Maar ik heb geen idee.      Sommige, zoals deze mug, prikken mij altijd.  Maar de meeste beestjes zie je nooit. Zij wonen tussen de planten of in de grond en willen niet gestoord worden.
Eindelijk is de temperatuur weer aangenaam.  De lieveheersbeestjes komen weer tevoorschijn.  En de Hepaticas beginnen te bloeien. Ik ben blij om weer in de tuin te mogen werken.  De padden waren minder blij dat ze tijdens hun winterrust gestoord werden. Deze keek nogal venijnig uit zijn ogen. Of verbeeld ik mij dat?  De vissen zijn al heel actief. Dat is niet zo slim van ze.  Twee jaar geleden zijn we daardoor alle vissen verloren.
Dat was heel jammer. Vooral voor de vissen. Ieder najaar zit ik met het dilemma van de afgevallen bladeren.  Het liefst wil ik ze zoveel mogelijk laten liggen.  ___Want de bladeren beschermen de planten en dieren tegen het barre winter weer. En de vogels zijn er ook blij mee. Maar ik kan niet overal bladeren laten liggen. Want al mijn bodembedekkers zijn wintergroen. En de bedoeling daarvan is dat het er het hele jaar door leuk uitziet.  Niet dat ze maandenlang verscholen gaan onder dorre bladeren. In Japanse tuinen hebben ze dit dilemma waarschijnlijk niet. Daar is 65 tot 75 procent van de planten wintergroen.  En de bladverliezende bomen hebben mooie kleine blaadjes.  Sommige mensen dekken de vijver in het najaar af met een net. Zodat er geen bladeren in vallen. Ik vraag me af wat de kikkers daarvan vinden. |
